ไม่ใช่แค่ต่างประเทศเท่านั้นที่มีเครื่องดนดี ประเทศไทยของเรา เรื่องของดนตรีไทยก็ไม่แพ้ชาติใดในโลก วงดนตรีไทยสามารถสร้างชื่อเสียงและเป็นเอกลักษณ์ที่ทำให้ต่างชาติจดจำ และกันมาสนใจประเทศไทยมากขึ้น โดยดนตรีไทย เป็นศิลปะแขนงหนึ่งของไทย ได้รับอิทธิพลมาจากประเทศต่าง ๆ เช่น อินเดีย, จีน, มาเลเซีย และอื่น ๆ เครื่องดนตรีมี 4 ประเภท ดีด สี ตี เป่า โดยวงดนตรีไทยก็จะแบ่งย่อยประเภทได้ออกเป็นสามประเภทคือ วงเครื่องสาย วงปีพาทย์ และวงมโหรี ไปดูกันเลยว่าแต่ละวงแตกต่างกันอย่างไร แล้วจะประกอบไปด้วยเครื่องดนตรีชนิดไหนบ้าง
ประเภทวงดนตรีไทย
- วงเครื่องสาย เป็นวงดนตรีที่มีเสียงนุ่มนวล เหมาะสำหรับบรรเลงในสถานที่ที่ค่อนข้างจำกัดวงเครื่องสายประกอบไปด้วย เครื่องดนตรีที่ใช้บรรเลงทำนองได้แก่ จะเข้ซอ ขลุ่ย ส่วนเครื่องตีประกอบจังหวะได้แก่ ฉิ่ง โทนมโหรี ระมะนามโหรี ฉาบเล็ก วงเครื่องสายมี 3 ชนิดดังนี้
- วงเครื่องสายวงเล็ก ประกอบด้วยเครื่องดนตรีใช้บรรเลงทำนองได้แก่จะเข้ 1 ตัว ซอด้วง 1 คัน ซออู้ 1 คัน ขลุ่ยเพียงออ 1 เลา ส่วนเครื่องตีประกอบจังหวะได้แก่ ฉิ่ง โทนมโหรี รำมะนามโหรี ฉาบเล็ก
- วงเครื่องสายเครื่องคู่ ประกอบด้วยเครื่องดนตรีบรรเลงทำนองได้แก่จะเข้ 2 ตัว ซอด้วง 2 คัน ซออู้ 2 คัน ขลุ่ยเพียงออ 1 เลา ขลุ่ยหลิบ 1 เลาส่วนเครื่องตีประกอบจังหวะได้แก่ ฉิ่ง โทนมโหรี รำมะนามโหรี ฉาบเล็ก
- วงเครื่องสายผสม ได้แก่วงเครื่องสายธรรมดา ที่นำเอาเครื่องดนตรีของต่างชาติเข้ามาร่วมบรรเลงด้วย เช่น นำเอาไวโอลินเข้ามาร่วมบรรเลงจะเรียกว่า วงเครื่องสายผสมไวโอลิน เป็นต้น จะใช้ในงานรื่นเริงมงคลทั่วไป เป็นวงที่มีเสียงนุ่มนวล เหมาะกับงานที่ไม่ต้องการเสียงดัง
- วงปี่พาทย์ ประกอบไปด้วยเครื่องดนตรีที่บรรเลงทำนองนำคือปี่ ระนาด ฆ้องวง และเครื่องดนตรีที่บรรเลงประกอบจังหวะ ได้แก ฉิ่ง ฉาบ กรับ โหม่ง กลอง วงปี่พาทย์มีหลายประเภทแบ่งตามประเภทใช้งานได้ดังนี้
- วงปี่พาทย์ไม้แข็ง เป็นวงปี่พาทย์ที่มีเสียงดังฟังชัด เหมาะสำหรับงานแสดงกลางแจ้ง หรือประกอบการ แสดงทั่;ไป มี3 ขนาดคือ วงปี่พาทย์ไม้แข็งเครื่องห้า วงปี่พาทย์ไม้แข็งเครื่องคู่วงปี่พาทย์ไม้แข็งเครื่องใหญ่
- วงปี่พาทย์ไม้นวม เป็นวงปี่พาทย์ที่มีเสียงนุ่มนวลกว่าวงปี่พาทย์ไม้แข็งเสียงำม่ดังเกินไป จึงเหมาะแก่การบรรเลง ในงานที่ไม่ต้องการเสียงอึกทึกครึกโครมมากนัก วงปี่พาทย์ไม้นวมมีเครื่องดนตรีคล้ายกับวงปี่พาทย์ไม้แข็ง ที่แตกต่างกันคือ ใช้ขลุ่ยเพียงออแทนปี่ เพิ่มซออู้เพื่อให้เสียงนุ่มนวลขึ้น ระนาดนาดจะใช้ไม้นวมตี มี 3 ขาดคือวงปี่พาทย์ไม้นวมเครื่องห้า วงปี่พาทย์ไม้นวมเครื่องคู่วงปี่พาทย์ไม้นวมเครื่องใหญ่
- วงปี่พาทย์ชาตรี เกิดขึ้นในสมัยอยุธยา ใช้บรรเลงประกอบการแสดงละครชาตรี มโนราห์ หนังตลุง เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ปี่พาทย์เครื่องห้าชนิดเบาประกอบไปด้วยเครื่องดนตรีต่อไปนี้ ปี่นอก ฆ้องคู่ โทนชาตรี กลองชาตรี ฉิ่ง กรับ
- วงปี่พาทย์นางหงส์ เป็นวงดนตรีที่มีเครื่องดนตรีเหมือนกับวงปี่พาทย์ธรรมดาส่วนที่ผิดแปลกไปก็คือ ใช้ ปี่ชวาแทนปี่ในแลปี่นอก ใช้กลองมาลายูแทนกลองตะโพนและกลองทัด แบ่งออกเป็น 3 ขนาดคือ วงปี่พาทย์นางหงส์เครื่องห้าวงปี่พาทย์นางหงส์เครื่องคู่ วงปี่พาทย์นางหงส์เครื่องใหญ่ ใช้บรรเลงในงานอวมงคล
- วงปี่พาทย์มอญ เป็นวงปี่พาทย์ที่นำเอาเครื่องดนตรีมอญบางชิ้นมาผสมผสานกับเครื่องดนตรีไทย เครื่องดนตรีมอญที่นำมาผสมได้แก่ ปี่มอญฆ้องวงมอญ ตะโพนมอญ เปิงมางคอก มักนิยมเล่นในงานศพมี 3 ขนาด คือ วงปี่พาทย์มอญเครื่องห้า วงปี่พาทย์มอญเครื่องคู่ วงปีพาทย์มอญเครื่องใหญ่
- วงมโหรี เกิดจากการนำเอาวงปี่พาทย์ไปรวมกับวงเครื่องสาย วงมโหรีใช้ในงานรื่นเริง และงานมงคลทั่วไปมี 3 ขนาดคือ
- วงมโหรีเครื่องเล็ก ประกอบด้วยเครื่องดนตรีบรรเลงทำนองได้แก่ซอสามสาย ระนาดเอก ฆ้องวงใหญ่ ขลุ่ยเพียงออ จะข้ ซอด้วง ซออู้ส่วนเครื่องตีประกอบจังหวะได้แก่ ฉิ่ง โทนมโหรี รำมะนามโหรี
- วงมโหรีเครื่องคู่ ประกอบด้วยเครื่องดนตรีบรรเลงทำนองได้แก่ซอสามสายหลีบ 1 คัน ซอสามสาย ธรรมดา 1 คัน ระนาดเอก ระนาดทุ้มจะเข้ 2 ตัว ซอด้วง 2 คัน ซออู้ 2 คัน ฆ้องวงใหญ่ ฆ้องวงเล็ก ขล่ยเพียงออ ขลุ่ยหลีบ ส่วนเครื่องตีประกอบจังหวะได้แก่ ฉิ่ง โทนมโหรี รำมะนามโหรี ฉาบเล็ก
- วงมโหรีเครื่องใหญ่ ประกอบด้วยเครื่องดนตรีบรรเลงทำนองได้แก่ซอสามสายธรรมดา 1 คัน ระนาดเอก ระนาดทุ้ม จะเข้ 2 ตัว ซอด้วง 2 คัน ซออู้ 2 คันฆ้องวงใหญ่ ฆ้องวงเล็ก ขล่ยเพียงออ ขลุ่ยหลีบ ระนาดเอกเหล็ก ระนาดทุ้มเหล็กส่วนเครื่องตีประกอบจังหวะได้แก่ ฉิ่ง โทนมโหรี รำมะนามโหรี ฉาบเล็ก โหม่งกรับพวง